Kıymet Araştırması Çalışması Hakkında Değerlendirme

Gümrükler Genel Müdürlüğünün 20.10.2020 tarihli ve 58341131 sayılı yazısı (Kıymet Araştırması Çalışması Hk) Hakkında Değerlendirme

Buna göre risk bazlı kıymet araştırması uygulaması BİLGE sisteminde devreye alınmıştır.

Artık bilge sistemi düşük kıymetli satışları sistemden tarama yaparak tespit edebilecek ve sistem kıymet farkı tespit ederse teminat aradaki farkın teminat alınması uyarısı verecek ve teminat alınmadan işlemler devam ettirilmeyecek.

Tabi ki bu düzenleme haklı olarak düşük kıymet beyan edilip vergi kaybına yol açan durumların tespiti ve önlenmesi için çıkartılmıştır.

Ancak bu düzenlemenin şu anki hali ile çok sakıncalı olduğunu düşünüyoruz.

Çekincelerimizi başlıklar halinde sıralarsak;

Nihai Kullanıma tabi tutulan eşyalara örnekler

• Serbest piyasa koşullarında aynı GTİP de bulunan bir tükenmez kalem marka ve kalitesine göre 1 TL de olabilir 10.000 TL de. Burada kullanılan yapay zeka, benzer ya da aynı eşya kavramlarına nasıl karar verecek.
• Aynı firmadan aynı kodlu aynı eşyalar karşılaştırıldığını düşünelim. Bu durumda dahi kıymeti etkileyen ve yasal olarak kabul edilen durumlar var;
  • • Mesela yapay zekanın; 2001/38 sayılı genelge gereği kabul edilebilir miktar ve peşin ödeme iskontosu olan bir 10.000 adetlik bir satışı 5-10 adetlik satışlarla nasıl kıyaslayacak.
  • • Düzenli olarak 10.000 adetlik ürünü alan ithalatçı her sefer aradaki kıymet farkını teminata bağlayıp kıymet araştırmasına mı girecek ?
• İskonto ile alakalı danıştay kararları ve 2001/8 sayılı genelge olmasına rağmen halen araştırılmadan ceza kesilen durumlar mevcut iken Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün bu yazı ve yeni düzenlemesinin yeni mağduriyetler doğuracağı kanaatindeyiz. Kıymet farkı oluşan durumlarda bu kıymet farkının miktar veya peşin ödemeden kaynaklandığı muğlak bir durumdur ve genel olarak idarenin insiyatifinde kalacaktır. Bu da idare ve mükelleflerin sık sık karşı karşıya gelmesine yol açacaktır.

Sonuç olarak ilgili yazının ve düzenlemenin daha net ve iskonto durumları da göz önünde bulundurularak değerlendirilmesi gerektiğini düşünmekteyiz.